Ρεσιτάλ πιάνου της πιανίστριας Ελένης Παππά στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων

 

Θα αρκούσε η παράθεση του βιογραφικού της, το οποίο έχει έκταση άρθρου, και η παρακολούθηση του πρόσφατου ρεσιτάλ, για να διαμορφώσει κανείς άποψη. Όμως ένας καλλιτέχνης, ο οποίος συμβαίνει να είναι και παιδαγωγός, δεν χωράει στους (σ)τ(ο)ίχους ενός πλούσιου βιογραφικού ούτε στο συγκινημένο βλέμμα του κοινού που είχε την τύχη να συμμετάσχει στη μουσική επικοινωνία του Σαββάτου. Είναι ένας ζωντανός άνθρωπος σε αέναη κίνηση και εξέλιξη, ο οποίος μας επιτρέπει να επιβιβαστούμε στο μουσικό του ταξίδι, να συμπορευθούμε, συνάμα όμως να αποστασιοποιηθούμε κάπως και να δούμε τη δική του και δική μας μουσική διαδρομή για λίγο από έξω. Ο λόγος γίνεται για την κ. Ελένη Παππά, η οποία σε μια πορεία μακρών και αξιοζήλευτων μουσικών σπουδών και σε συνέχεια μιας πολλά υποσχόμενης καλλιτεχνικής και επαγγελματικής σταδιοδρομίας, έχει σταθμεύσει φέτος στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων, στο οποίο διδάσκει από τον Δεκέμβριο πιάνο.

Όπως προαναφέραμε, η κ. Παππά συνδυάζει την ιδιότητα της σολίστ με εκείνη της παιδαγωγού. Λέγοντας δε παιδαγωγού δεν εννοούμε του διπλωματούχου μουσικού που ευκαιριακά διδάσκει πιάνο, παρά του καλλιτέχνη ο οποίος έχει ολοκληρώσει διπλές σπουδές, μεταξύ των οποίων η παιδαγωγική του πιάνου. Αυτό φάνηκε στο πρόγραμμα και στη ροή του ρεσιτάλ. Καταρχάς με τις επιλογές της διεξήλθε μουσική τριών αιώνων, ξεκινώντας χρονολογικά από την εμβληματική Απασιονάτα του Μπετόβεν (1804/5) και καταλήγοντας στη Μπαλάντα της Φινλανδής Kaija Saariaho του 2005, παρέχοντας στο κοινό την ευκαιρία να κάνει ένα μουσικό ταξίδι μέσα στο χρόνο. Επιπλέον προέβη σε έναν τολμηρό συνδυασμό μουσικών ειδών· ξεκίνησε από το λιγότερο συνηθισμένο στις μουσικές αίθουσες, τα ragtime του Αμερικανού συνθέτη William Bolcom, ο οποίος τα αναβίβασε ως είδος από μουσική «καθημερινής χρήσης» σε είδος που δικαιούται να εμφανιστεί σε ρεσιτάλ· πέρασε από τις ευρηματικές συνθέσεις για πιάνο του συμπατριώτη μας Νίκου Σκαλκώτα, ο οποίος συναιρεί δημιουργικά σε αυτές, συνθέτοντας κρυπτογραφημένη «συστατική επιστολή», διάφορα μοντέρνα ακούσματα της εποχής του· πέρασε με επιτυχία την αναμέτρηση με τη σπουδή Mazeppa (1851) του απαιτητικού Franz Liszt, του οποίου οι συνθέσεις αποτελούν κατά κάποιον τρόπο εισαγωγικές εξετάσεις για το πάνθεον των δεξιοτεχνών. Στο δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ παρουσιάστηκε η Μπαλάντα του 2005 της σύγχρονης Φινλανδής συνθέτιδος Kaija Saariaho, ενώ ολοκληρώθηκε με την Απασιονάτα.του Μπετόβεν, την οποία η σολίστ διαμεσολάβησε στο κοινό της με μεγάλη δεξιοτεχνία και ενσυναίσθηση.

Ας φύγουμε για λίγο από την ιδιότητα της ώριμης σολίστ, η οποία ιερουργώντας στο υλικό της μετέφραζε εμφατικά τα αραβουργήματα των συνθετών στο κοινό και να επιστρέψουμε στην παιδαγωγό. Η κ. Παππά προλόγιζε κάθε νέο είδος και συνθέτη με λιτή επάρκεια, τόσο ώστε να μας προσφέρει μια οπτική γωνία για την παρακολουθήσουμε. Αυτό ήταν πολύ χρήσιμο, ιδιαίτερα για τους μαθητές, για τους οποίους το ρεσιτάλ λειτούργησε και σαν μάθημα. Όμως το σημαντικότερο μάθημα για τα παιδιά μας ίσως ήταν η συναίσθηση ότι σπουδαίοι άνθρωποι της τέχνης μεγαλώνουν και διαμορφώνονται δίπλα μας και ότι τα αγαθά κόποις κτώνται· ότι ακόμη, θα μπορούσε κανείς ξεκινώντας από μια ελληνική επαρχία και, με προϋπόθεση το ταλέντο, τη θέληση και την ακατάπαυστη προσπάθεια, να διεισδύσει στα μυστικά της τέχνης και της επιστήμης, γενόμενος ένας ξεχωριστός χρήσιμος άνθρωπος, ξεχωριστός για τον υπαρξιακό αυτοπροσδιορισμό του, χρήσιμος για την κοινωνία που τον εμπεριέχει.

Κλείνοντας, ως καθηγητής του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων νιώθω την ανάγκη να επαναλάβω μια παρατήρηση. Ότι σε αυτό το ολοκληρωμένο σχολείο, στο οποίο συναιρούνται οι τέχνες με τα γράμματα και προσφέρονται στους μαθητές του ως ένα πολυεργαλείο διάνοιας, αισθητικής και ενσυναίσθησης, ένα μειονέκτημα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος μετασχηματίζεται σε προτέρημα: το μόνιμο άξιο καλλιτεχνικό προσωπικό του συναντάται με αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, για τους οποίους η διδασκαλία στο σχολείο μας αποτελεί σταθμό μιας πολύ σημαντικής ανοδικής σταδιοδρομίας, τέρμα μιας πορείας και αφετηρία μιας άλλης. Έτσι συντελείται μια διαρκής πνευματική ανανέωση τόσο για τους μαθητές όσο και για το προσωπικό του όλων των κατευθύνσεων, το οποίο έχει την ευκαιρία μιας διαρκούς δια βίου μαθητείας.